Barbie to ikona popkultury, która od ponad 60 lat inspiruje dzieci na całym świecie. Jej historia jest fascynująca i pełna ciekawostek. Poznaj niezwykłą opowieść o tym, jak powstała najsłynniejsza lalka świata i jak zmieniała się na przestrzeni lat, odzwierciedlając przemiany społeczne i kulturowe.
Kto wymyślił Barbie?
Pomysł na stworzenie lalki Barbie narodził się w głowie Ruth Handler, współzałożycielki firmy Mattel. W latach 50. XX wieku, podczas podróży do Europy, Ruth zauważyła, że jej córka Barbara bawi się wycinanymi z papieru lalkami, które przedstawiały dorosłe kobiety. Wtedy wpadła na pomysł stworzenia trójwymiarowej lalki o kobiecej figurze, która mogłaby stać się inspiracją dla dziewczynek.
Ruth przedstawiła swój pomysł zarządowi Mattela, jednak spotkała się z początkowo chłodnym przyjęciem. W tamtych czasach lalki przedstawiały głównie niemowlęta i małe dzieci. Pomysł lalki o kobiecych kształtach wydawał się kontrowersyjny. Jednak Ruth nie poddała się i przekonała zarząd do swojej wizji.
Lilli – niemiecka inspiracja dla Barbie
Podczas prac nad projektem Barbie, Ruth Handler natknęła się na niemiecką lalkę o imieniu Lilli. Była to postać z popularnego komiksu, przedstawiająca atrakcyjną, młodą kobietę prowadzącą bujne życie towarzyskie. Lalka Lilli stała się inspiracją dla wyglądu Barbie – miała podobne proporcje ciała i modne ubrania.
Co ciekawe, lalka Lilli była pierwotnie produkowana jako gadżet dla dorosłych mężczyzn. Dopiero później stała się popularna wśród dzieci. Ruth Handler postanowiła wykorzystać ten pomysł, ale nadać mu bardziej odpowiedni dla dziewczynek charakter.
Debiut Barbie na New York Toy Fair w 1959 roku
Pierwsza lalka Barbie zadebiutowała na New York Toy Fair w marcu 1959 roku. Miała blond włosy, czarno-biały strój kąpielowy i charakterystyczny uśmiech. Barbie od razu przyciągnęła uwagę mediów i klientów. Mimo początkowych obaw, lalka szybko stała się hitem sprzedażowym.
W pierwszym roku sprzedano ponad 350 000 sztuk Barbie, co było ogromnym sukcesem jak na tamte czasy. Lalka kosztowała wtedy 3 dolary, co odpowiadałoby dzisiejszym 27 dolarom. Barbie stała się symbolem luksusu i amerykańskiego stylu życia.
Ewolucja wizerunku na przestrzeni lat
Przez ponad 60 lat Barbie przeszła wiele zmian, odzwierciedlając ewolucję społeczeństwa i roli kobiet. W 1965 roku wprowadzono pierwszą lalką Barbie z ruchomymi kończynami, co dało dzieciom więcej możliwości zabawy. W latach 60. lalka nosiła modne mini i kolorowe stroje, w latach 70. pokochała styl disco, a w latach 80. wkroczyła w świat kariery.
Jedną z najważniejszych zmian było wprowadzenie w 1980 roku pierwszej czarnoskórej lalki Barbie. Była to odpowiedź na rosnącą świadomość społeczną i potrzebę reprezentacji różnorodności. Z czasem pojawiły się też Barbie o różnych kształtach i kolorach skóry.
Barbie miała też wiele różnych zawodów – od pielęgniarki i nauczycielki, przez astronautkę i prezydent, po inżynierkę i szefową kuchni. Te zmiany pokazują, jak lalka ewoluowała razem ze społeczeństwem, zachęcając dziewczynki do przekraczania stereotypów.
Lalka kochana i krytykowana
Barbie szybko stała się ikoną popkultury i symbolem amerykańskiego stylu życia. Lalka pojawiała się w niezliczonych filmach, serialach, teledyskach i reklamach. Stała się obiektem pożądania dla dziewczynek na całym świecie, ale także przedmiotem krytyki ze strony środowisk feministycznych. Jej wizerunek pojawia się w filmach, serialach, reklamach i sztuce.
- W 1974 roku fragment Times Square w Nowym Jorku został nazwany Barbie Boulevard na cześć lalki.
- W 1986 roku Andy Warhol stworzył serię portretów Barbie, uznając ją za symbol amerykańskiej kultury.
- W 2023 roku miał premierę film „Barbie” z Margot Robbie i Ryanem Goslingiem w rolach głównych, który stał się kinowym hitem.
Barbie inspiruje też świat mody – projektanci tworzą kolekcje inspirowane jej stylem, a charakterystyczny róż „Barbie Pink” stał się kultowym odcieniem.
Krytycy zarzucali Barbie promowanie nierealistycznych standardów urody i szkodliwych stereotypów dotyczących kobiecości. Gdyby Barbie była prawdziwą kobietą, jej wymiary byłyby niemożliwe do osiągnięcia: 99-46-84 cm. Z drugiej strony zwolennicy podkreślali, że Barbie daje dzieciom możliwość wcielania się w różne role i rozwijania kreatywności.
Barbie jako lalka kolekcjonerska
Z czasem Barbie stała się nie tylko zabawką, ale także obiektem kolekcjonerskim. Powstały liczne limitowane edycje lalki, przedstawiające postacie historyczne, gwiazdy filmowe czy bohaterki popkultury. Niektóre z tych lalek osiągają zawrotne ceny na aukcjach kolekcjonerskich.
Wśród najbardziej pożądanych lalek Barbie są te z pierwszych lat produkcji, a także unikatowe egzemplarze projektowane przez znanych projektantów mody, takich jak Karl Lagerfeld czy Christian Dior. Kolekcjonowanie Barbie stało się pasją dla wielu dorosłych na całym świecie.
Początki Barbie w Polsce
Lalki Barbie trafiły do Polski w latach 70. XX wieku, jednak ich dostępność była mocno ograniczona. W czasach PRL-u Barbie była symbolem luksusu i zachodniego stylu życia, niedostępnego dla większości Polaków. Lalki sprowadzano głównie z zagranicy lub kupowano w Peweksie.
Sytuacja zmieniła się po transformacji ustrojowej w 1989 roku. Na polski rynek zaczęły trafiać oficjalnie dystrybuowane lalki Barbie, a marka zyskiwała coraz większą popularność. Dziś Barbie jest jedną z najpopularniejszych lalek w Polsce, a jej kolejne wcielenia i kolekcje cieszą się ogromnym zainteresowaniem wśród dzieci i kolekcjonerów.
Barbie w XXI wieku
W XXI wieku marka Barbie stanęła przed nowymi wyzwaniami, związanymi ze zmieniającymi się oczekiwaniami społecznymi i rosnącą świadomością konsumentów. W odpowiedzi na krytykę dotyczącą promowania nierealistycznych standardów urody, Mattel wprowadził nowe lalki o zróżnicowanych kształtach, rozmiarach i odcieniach skóry.
Pojawiły się także lalki przedstawiające postacie z niepełnosprawnościami, takie jak Barbie na wózku inwalidzkim czy z protezą nogi. Marka stawia również na lalki inspirowane postaciami, które przełamują stereotypy i osiągają sukcesy w tradycyjnie męskich dziedzinach, jak np. Barbie inżynierka czy piłkarka.