Zastanawiasz się, skąd wzięły się lody i kto je wynalazł? Historia lodów sięga czasów starożytnych, a ich ewolucja trwała pcrzez wieki. Zapraszam was w fascynującą podróż przez dzieje tego popularnego deseru, pełną ciekawostek i zaskakujących faktów.
Starożytne początki lodów i przepisy
Pierwsze wzmianki o deserach przypominających lody pochodzą ze starożytnej Persji, około 500 roku p.n.e. Persowie przyrządzali mieszanki z lodu, owoców i słodzonych syropów. Podobne przysmaki spożywali także starożytni Grecy i Rzymianie, którzy schładzali owoce i soki śniegiem z gór.
W Chinach, około 3000 lat temu, serwowano danie z zamrożonego mleka i ryżu, które można uznać za protoplastę lodów. Chińczycy jako pierwsi odkryli, że dodanie soli do lodu obniża temperaturę zamrażania, co ułatwiło produkcję lodowych deserów.
Lody w średniowieczu i renesansie
W średniowieczu arabscy kucharze rozwinęli techniki mrożenia owoców i soków, tworząc sorbety zwane „sharbat” lub „sherbet”. Przepisy na lody dotarły do Europy dzięki kontaktom handlowym z Bliskim Wschodem, m.in. poprzez wyprawy Marco Polo w XIII wieku.
We Włoszech, kolebce współczesnych lodów, pierwsze przepisy pojawiły się w XVI i XVII wieku. Bernardo Buontalenti, florencki architekt i kucharz, uznawany jest za twórcę pierwszych lodów mlecznych z dodatkiem jajek, zwanych „Crema Fiorentina”. Lody zyskały popularność na dworach włoskiej arystokracji.
Lodowy podbój Europy
Lody szybko podbiły podniebienia europejskich elit. Przepisy na lody dotarły do Francji w 1533 roku, gdy włoska księżniczka Katarzyna Medycejska poślubiła przyszłego króla Henryka II. Francuscy szefowie kuchni udoskonalali receptury, a lody stały się modne w całej Europie.
W Anglii lody serwowano na dworze królewskim już w XVII wieku. Król Karol I podobno tak bardzo cenił swój przepis na lody, że zaoferował swojemu kucharzowi dożywotnią pensję w zamian za dochowanie sekretu.
Lody w Ameryce
Do Ameryki Północnej lody dotarły w XVIII wieku wraz z europejskimi osadnikami. Pierwsze wzmianki o lodach w koloniach pochodzą z 1744 roku, gdy gość gubernatora Marylandu zachwycał się „pysznymi lodami” podanymi na przyjęciu.
Ojcowie założyciele USA, tacy jak George Washington, Thomas Jefferson i Benjamin Franklin, byli wielkimi amatorami lodów. Thomas Jefferson sprowadził do Ameryki przepis na lody waniliowe, które serwował na oficjalnych przyjęciach. Jego kucharz, James Hemings, udoskonalił recepturę i przyczynił się do spopularyzowania lodów w USA.
Rewolucja przemysłowa i masowa produkcja
Wynalezienie zamrażarki w 1843 roku przez Nancy Johnson w USA i Agnesa Marshalla w Anglii zrewolucjonizowało produkcję lodów. Ręczne maszyny do robienia lodów umożliwiły ich przyrządzanie na większą skalę.
Pierwsza fabryka lodów powstała w 1851 roku w Baltimore, założona przez Jacoba Fussella. Rozwój chłodnictwa i transportu w drugiej połowie XIX wieku pozwolił na masową produkcję i dystrybucję lodów, które stały się przystępne dla szerszych mas.
Kultowe smaki i odmiany lodów
- Lody waniliowe to niekwestionowany klasyk i najpopularniejszy smak lodów na świecie. Zawdzięczamy je m.in. Thomasowi Jeffersonowi i jego kucharzowi Jamesowi Hemingsowi.
- Lody czekoladowe pojawiły się już w XVII-wiecznych przepisach włoskich, ale spopularyzowano je w XIX wieku. Dziś to jeden z ulubionych smaków lodowych łasuchów.
- Lody truskawkowe to kolejna popularna odmiana, choć ich dokładne pochodzenie nie jest znane. Według jednej z historii, wymyśliła je Afroamerykanka Aunt Sallie Shadd w XIX wieku.
- Lody miętowe z czekoladą to połączenie, które podbiło serca wielu. Nie wiadomo dokładnie kto je wynalazł, ale przepisy pojawiają się już w książkach kucharskich z początku XX wieku.
Lody rzemieślnicze i nowe trendy
W ostatnich dekadach obserwujemy renesans lodów rzemieślniczych, produkowanych metodami tradycyjnymi z naturalnych składników. Małe lodziarnie stawiają na jakość i wyszukane smaki, takie jak lody lawendowe, z koziego mleka czy wegańskie na bazie mleka kokosowego.
Równocześnie rozwija się rynek lodów przemysłowych, wśród których prym wiodą marki takie jak Häagen-Dazs, Ben & Jerry’s czy włoskie Gelato. Producenci prześcigają się w wymyślaniu nowych smaków i wariantów, odpowiadając na zmieniające się gusta konsumentów.